‘Dan probeer je het toch nog een keer?!’ Minstens één op de tien (vastgestelde) zwangerschappen eindigt in een miskraam, maar zeer waarschijnlijk veel meer. Ik wist al dat het verdriet en de rouw rondom een miskraam onderbelicht zijn, maar ik werd hier nog eens extra in bevestigd toen ik voor deze blog op zoek ging naar cijfers. Nederland heeft namelijk (net als veel andere landen) geen landelijke miskraamregistratie.
‘Vertel het nog maar niet aan anderen.’ Veel vrouwen (en hun partner) wachten met het vertellen van het blijde nieuws tot de ‘kritische’ weken voorbij zijn: de eerste twaalf weken, met de grootste kans op een miskraam. Is het ‘handig’ om te wachten? Vertel je het wel aan anderen, dan moet/kun je verdriet delen met die ander. Vertel je het niet aan anderen, dan heb je niemand om je verdriet te delen. Grote vraag is dus: hoe wordt er in je omgeving gedacht over een miskraam? In 2021 kopt NOS Nieuws ‘Jaarlijks 23 miljoen miskramen, maar nauwelijks aandacht voor het verdriet’. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen na een miskraam weinig steun krijgen, het verlies vaak in stilte verwerken en soms onterechte zelfverwijten maken. ‘Probeer het maar opnieuw’ is de kern van de reactie uit de omgeving.
Hoe je naar een miskraam kijkt, verschilt niet alleen van mens tot mens. Het hangt ook samen met de context van een zwangerschap. Maar één ding is zeker: een gewenste zwangerschap die eindigt in een miskraam geeft verdriet en veroorzaakt een rouwproces. Hetzelfde rouwproces als bij een overlijden met dezelfde rouwtaken. Niet alleen voor de vrouw, ook voor de man. En geschat wordt dat het in Nederland jaarlijks 25.000 vrouwen overkomt. Gemiddeld ruim 2.000 per maand: vrouwen die het overkomt of miskramen die plaatsvinden. Voor mensen die mijn wekelijkse CBS update volgen: dat cijfer is gelijk aan bijna tweederde van het gemiddelde aantal sterfgevallen per maand.
Terminologie kan handig zijn, maar in de context van verlies van de zwangerschap kan het onrecht doen aan de beleving van ouders. Het is dan ook niet vreemd dat er tal van synoniemen inmiddels bestaan voor het verlies van een zwangerschap: sterrenkindje, stilgeboorte, vlinder, engeltje, verliesgeboorte. Het bestaan van deze synoniemen, het gebrek aan registratie, maar ook het volhardende advies om het nog maar niet aan anderen te vertellen of het nog een keer te proberen, zijn voor mij tekens aan de wand: er valt nog een wereld te winnen als het gaat om een goed rouwproces na een miskraam.
De oordelen over een miskraam hangen vaak samen met de zwangerschapsduur. Toch is dit niet terecht. Het verlies doet zoveel pijn als de wens die er is om (nog) een kindje te krijgen. Tegenwoordig bestaat de watermethode: het opbaren van een kindje in water. De watermethode kan gebruikt worden vanaf een zwangerschap van 6 weken.
