Cake of bitterballen, koffie of wijn, reguliere of duurzame kist, (thuis) opbaren of kist dicht, rouwauto of uitvaartbus… Er zijn heel wat keuzes te maken als het aankomt op een uitvaart. En je kunt ze állemaal vast laten leggen. Zo’n 15 jaar geleden was ik zo’n wensenlijst aan het invullen in de ‘mijn’ omgeving van mijn uitvaartverzekering. Ik haakte af. Na diverse vragen over de kleuren van de kist, van de bloemen en nog net niet van de cake, bedacht ik me dat ik er toch niet bij ben. Voor wie is een uitvaart nou eigenlijk?!
Of je nu wilt of niet: je gaat een keer dood én er komt een uitvaart. In Nederland is dat geregeld via de Wet op de lijkbezorging. Alles wat er moet en mag gebeuren met een lichaam na sterven is vastgelegd in deze wet. Variërend van wanneer je ‘echt’ dood bent tot de periode waarin een lichaam ‘opgeruimd’ moet zijn. Ook het recht je eigen uitvaartwensen vast te leggen, vind je terug in deze wet (artikel 18). De Wet op de lijkbezorging draait vooral om de overledene. De nabestaande komt aan bod, maar vooral in het hoofdstuk cremeren. Dat is niet vreemd: as mag je zelf bewaren, een levenloos lichaam niet.
Toch draait een uitvaart wat mij betreft óók, misschien wel vooral, om de nabestaanden. Het is namelijk dé manier om afscheid te nemen en daarmee belangrijk voor je rouwproces. Misverstanden en fouten tijdens een uitvaart zorgen voor scheuren in het rouwproces. Werd de verkeerde muziek gedraaid, de geluidsinstallatie vergeten, de liturgie niet uitgedeeld óf de erehaag niet opgesteld? Dat blijft wringen. In het ergste geval leidt het tot rechtszaken.
Een variatie aan rechtszaken gaat over artikel 18 van de Wet op de lijkbezorging. ‘De wens van moeder was om gecremeerd te worden, niet om in een graf terecht te komen’, ‘De as mag niet gebruikt worden voor een sieraad, maar moet ongedeeld verstrooid worden’. Zaken die met name gaan over de ‘bestemming’ van het lichaam. Ik ben niet bang voor rechtszaken na mijn sterven, maar ik heb de wensenlijst waar ik 15 jaar geleden aan begon alsnog afgemaakt. De ‘duurzame grafkist’ staat aangevinkt en ik heb nog even aangevinkt welke bloemen ik mooi vind. Álle vragen die gaan over de manier waarop mijn nabestaanden afscheid willen nemen (variërend van het vervoer tot de catering en de playlist), laat ik bij hen. Aangevinkt met ‘ik wil dit aan mijn nabestaanden overlaten’. Geef ik ze daarmee keuzestress? Nee, ruimte voor het invullen van hun eigen afscheid… ik ben toch al weg.
Welke keuzes maak jij en welke laat jij over aan je nabestaanden?
