‘Hoe moet ik zonder hem of haar verder leven?’, ‘Wat heb ik hier nog te doen?’, ‘Alles wat vroeger fijn of gezellig was, is nu omringt door verdriet.’ Verlies geeft áltijd verandering. En groot verlies geeft een nieuwe werkelijkheid, waarin álles anders is. Je dagelijks leven ziet er anders uit, de manier waarop je naar jezelf kijkt en hoe je jezelf voelt, is verandert én je geloof en vertrouwen in het leven en in de toekomst is door de mangel gehaald. ‘Hoe moet ik in vredesnaam verder?’
Je aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. Het is de derde rouwtaak die je te doorlopen hebt als je in een rouwproces zit. Iets dat niet gaat als je die nieuwe werkelijkheid niet toelaat (taak 1). Wat niet gaat zonder het voelen van pijn (taak 2). En waar je werkgever, vrienden of kennissen verwachten dat jij na een paar weken of maanden wel weer aan de slag kan, zit jij nog middenin het herdefiniëren van je nieuwe werkelijkheid. En hoe goed dat gaat, valt of staat met de mate waarin je geliefde jouw identiteit definieert, hoe diep iemand is ingeworteld in jouw leven: zij maakte je moeder, hij was je partner, hij was je (tweeling)broer, etc. …
Het kan maanden duren voor die nieuwe werkelijkheid zichtbaar en voelbaar voor je is. En dat is niet gek. Er moet eerst ruimte zijn voor het zien van de nieuwe werkelijkheid en het voelen van de pijn voor je eraan toe bent om überhaupt je leven erop aan te passen. Alles wat die ander voor je betekende en voor je deed – de rol die de ander voor je had – moet je op een andere manier integreren in je leven. En soms laat de (plotselinge) afwezigheid van die ander pas zien hoe iemand geïntegreerd is in je leven, hoe iemand jouw identiteit heeft bepaald, hoe het verlies van de ander zorgt dat je levenshaal wordt stopgezet. Wanhoop. Het hoort er écht bij.
De derde rouwtaak gaat over aanpassing. En aanpassing gaat over de manier waarop je ervoor zorgt dat je in jouw leven niet ‘afhankelijk’ blijft van die ander: door je hulpeloos op te stellen, door je terug te trekken, door je verplichtingen niet na te komen (‘omdat de ander dat altijd deed’) of door je geliefde dusdanig te idealiseren dat anderen het gevoel krijgen dat ze ‘dood moeten zijn’, om aandacht van jou te krijgen.
Je kunt je eigen rouwproces niet afdwingen, maar jezelf wel helpen door te beseffen of je na je eigen verlies met je eigen rouwtaken aan de slag bent. Het verhaal waar je geliefde onderdeel van was, is niet gestopt. Verlies beëindigt relaties niet, maar verandert ze. Het verlies beëindigt je verhaal niet, maar verandert het. Met tal van nieuwe hoofdstukken. Opnieuw te schrijven… door jezelf. Hopelijk heb je voldoende ‘meelezers’ in je omgeving. Mensen die blijven luisteren naar jouw (nieuwe) werkelijkheid.
