“Heb je het al verwerkt?”, “Heb je het al geaccepteerd?”, “Ben je er al overheen?”. Vragen die je gewoon mag stellen, toch?! Ik heb ze vaak en in verschillende situaties langs horen komen en als ik eerlijk ben: ik vind ze ongepast. Bij elke vorm van verlies. Bij verlies geloof ik namelijk niet in termen als verwerken, accepteren en achter je laten. Bij verlies geloof ik in overleven, meedragen en integreren. En dan heb ik het niet alleen over het verlies van een dierbare.
Ik denk dat iedereen weet wat rouw is, maar ik durf mijn hand er niet voor in het vuur te steken of iedereen weet dat een rouwproces óók nodig is na verlies van iets anders dan een dierbare. Elke vorm van groot verlies veroorzaakt namelijk een rouwproces. Je raakt je baan kwijt, omdat er gesneden wordt in personeel. Je komt in een scheiding terecht, terwijl je voor ogen had dat je een gelukkig gezinsleven kreeg. Je hoort dat je een ziekte hebt waar je nooit meer van af komt. Je hoort dat je niet lang meer te leven hebt en staat nog midden in het leven. Je vindt geen partner die bij je past en vind het moeilijk om alleen te zijn. Je blijft kinderloos, terwijl je je in je hart al vader of moeder voelt. Je moet verhuizen naar een ander land, omdat je eigen land niet veilig is. Je hoopt of verwacht iets te bereiken, maar je krijgt het niet voor elkaar. Zo zijn er tal van grote verliezen te benoemen. Verliezen die niet over gaan, die je leven veranderen, die aanpassing vragen en die je integreert in de rest van je leven; in keuzes die je maakt. Dat gaat niet zonder een goed rouwproces. Hebben we niet allemaal tal van rouwprocessen te verduren (gehad)?
“Heb je het al verwerkt?” “Heb je het al geaccepteerd?”, “Ben je er al overheen?”. Ik zie met dit soort vragen een gat ontstaan tussen iemand in de rouw en zijn of haar omgeving. En wat ik van de rouwende hoor? “Je kan van iemand die het niet heeft meegemaakt niet verwachten dat hij of zij het begrijpt.” Toch vreemd dat we allemaal ervaring hebben met rouwproces(sen) en dat het vaak zo moeilijk is om je in te leven in het rouwproces van een ander.
