De dood staat in elk leven om de hoek. Is het geen spookrijder of treinbotsing, dan is het wel kanker of een hartstilstand. Het kan op allerlei manieren plotseling ons leven op de kop gooien of stoppen. Dus is het tegenwoordig carpe diem (pluk de dag) of YOLO (you only live once). Het klinkt fijn en blij, maar toch ben ik een groter voorstander van memento mori, ofwel: denk eraan te (moeten) sterven. Wat zouden we een mooie wereld hebben als we ons dagelijks realiseren dat we hoe dan ook dood gaan.
Misschien krijg je een wat morbide gevoel van de gedachte dagelijks bezig te zijn met de dood. Dat hoeft niet. Memento mori gaat over wat we uit het leven halen als we er bewust van zijn dát we dood gaan. Want als je weet dat je morgen sterft, heb je vandaag vermoedelijk nog wel een paar dingen te doen. Wat ruzies recht te zetten, wat vrienden te spreken die je al maanden niet hebt gezien, om het hoekje kijken bij je vader of moeder. Er komt een nadruk op wat je echt belangrijk vindt, wat er echt toe doet en wat je echt wilt. Je verspilt geen tijd meer. Ofwel, je gaat je veel minder druk maken om de onbelangrijke (materiële?) dingen die in je leven langs komen. En dat zijn er best veel, vermoed ik…
Waar carpe diem gaat over genieten van het leven, gaat memento mori over bewust je dag doorkomen en geen tijd te verspillen. Bij het eerste ga je een bucketlist opstellen en wil je nog een keer bungeejumpen of zwemmen met dolfijnen. Bij het laatste wordt alles wat niet belangrijk is bijzaak. Want hoe erg is het echt als je je op je sterfbed realiseert dat je die sprong nooit hebt gemaakt of nooit met dolfijnen hebt gezwommen?!
Jezelf er af en toe aan herinneren dat je doodgaat, heeft een paar voordelen. Het geeft urgentie, want alles wat je wilt bereiken, doe je nu. Vandaag is immers de enige tijd waarvan je zeker weet dat je hem hebt. Het is goed voor je ego. Jij bent niet anders dan anderen: ook jij gaat dood. Én het helpt je om niet in de val te trappen van het idee iets te verliezen te hebben. De verwachting van een ander telt niet meer. De angst om dingen fout te doen valt weg. De hoop om ergens de beste in te zijn, is niet meer nodig.
Hoe vul jij je dagen in als je weet dat je nog maar een week te leven hebt?
Memento mori is (net als carpe diem) een Latijnse term die eeuwen teruggaat. In werken van schrijver en filosoof Socrates, maar ook in de Stoïcijnse filosofie is memento mori een veelgebruikte term. Het gaat dan over de reflectie over onze eigen sterfelijkheid en de kortstondigheid van het leven.
