In psychologieboeken zijn er tal van hoofdstukken over geschreven: over de manier waarop iemand met problemen of stress omgaat. Over welke copingstrategie iemand toepast om een ‘moeilijke situatie’ door te komen, lees: een ‘(groot) verlies’. Ik kan me niet herinneren dat ik het in de psychologieboeken tegen ben gekomen, maar ik ben ervan overtuigd dat copingstrategieën rouw in de weg kunnen staan.
De copingstrategieën zijn in te delen in twee categorieën. Enerzijds probleemgerichte coping, ofwel manieren om het probleem op te lossen. Anderzijds emotiegerichte coping, ofwel het pogen om de gevoelens die het probleem heeft veroorzaakt, te veranderen. Als je kijkt naar groot verlies, dan zijn er een aantal dingen zeker: 1) je kan het niet veranderen of terugdraaien, en 2) het doet pijn en daar moet je doorheen om er vanaf te komen (rouwtaak 2).
Er bestaan een aantal copingstrategieën en welke iemand gebruikt, hangt af van de situatie waarin iemand zich verkeert én van zijn of haar persoonlijkheid. Er is er geen goed of slecht. Iemand die actief aanpakt gaat het probleem analyseren en aanpakken. Iemand die sociale steun zoekt probeert van anderen troost en begrip te krijgen of het probleem op te lossen. Iemand die vermijdt ontkent en vermijdt alles wat er is gebeurd. Iemand met een palliatieve reactie stort zich compleet op andere dingen. Iemand met een passief reactiepatroon begint aan zichzelf te twijfelen. Iemand die emoties uit wil vooral de frustratie en spanning van zich af spuien. Iemand met geruststellende gedachten gelooft dat het probleem vanzelf oplost of dat anderen het zwaarder hebben.
Wat mooi is aan copingstrategieën, is dat ze helpend zijn als je ‘opeens’ in een moeilijke situatie zit. Ze beschermen je tegen dat wat je zoveel pijn doet. Die bescherming is mooi, maar toch pleit ik ervoor dat mensen na het gebruiken van één of meerdere copingstrategieën de mogelijkheid krijgen om daadwerkelijk te gaan rouwen. Niet (blijven) denken dat het aan hen ligt dat ze ontslagen of in de steek gelaten zijn, niet zo snel mogelijk weer aan de slag gaan na het overlijden van een dierbare om de pijn van het verlies uit de weg te gaan.
Als een coping strategie zijn nut heeft gediend, mag er gerouwd worden. Coping is de reactie op het probleem. Rouw is het aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. Het leven gaat door in de nieuwe werkelijkheid.
